Polka myśląca

Jakie fobie ma Ania Grodzka?

Nie toleruję agresji. Jednak wiem, skąd się bierze. Mamy wokół subkultury, dla których agresja jest normą. To ludzie, którzy przeżyli szok ostatniego 25-lecia. Złość jednak nie jest dobrym sposobem na naprawę rzeczywistości XXI wieku i na podejście do zmian zachodzących w społeczeństwie. Najwyższy czas na zbudowanie kultury dialogu i szeroko zakrojoną edukację społeczną.

Mnie samą też frustruje sytuacja społeczno-gospodarcza Polski po doświadczeniach Trzeciej i Czwartej Rzeczypospolitej. Znajduję inną odpowiedź na swój stres niż agresja i regresja. Przyszłość może być lepsza dla mnie i dla nich, gdybyśmy zastanowili się, co poprawić i co zmienić nie uciekając się do minionych, konserwatywnych rozwiązań, bo one nie pomogą nam zrozumieć świat takim, jakim rzeczywiście jest dzisiaj.

Jak wspomniałaś, jesteś Ty i są oni. Toteż mówi się, że dzisiejsza Polska jest podzielona. Jak możemy się porozumieć?

Przede wszystkim potrzeba nam dialogu i edukacji — potrzeba nam wizji lepszej przyszłości, społecznej mobilizacji. Musimy przestać walczyć, a w zamian zmierzać się na argumenty i rozwiązania.

To, co widzę dzisiaj w parlamencie, mówię tu o wszystkich partiach, to niestety potyczki słowne, a nie dyskusje na istotne tematy. Brak merytorycznej propozycji partii opozycyjnych jest tym, co je gubi. Postulaty większości partii rozbiegają się i rozpraszają, nie przynosząc konkretnych rozwiązań. Takie zjawisko przypomina istnienie dwóch skośnych w przestrzeni, których nie można do siebie przyłożyć.

Nie ma szans na porozumienie bez zbudowania wizji przyszłości. Z przyjaciółmi ze stowarzyszenia Społeczeństwo FAIR nazywamy to Wizją Piątej Rzeczypospolitej i staramy się zbudować taką wizję Polski, która spełniałaby oczekiwania większości ludzi — to przecież możliwe.

Czy nie jest tak, że lewica uzurpuje sobie ideologię tolerancji i zabiera ją prawicy?

Uzurpuje? A może jednak więcej jest tolerancji po liberalnej stronie? Tolerancja nie jest przypisana żadnej ze stron. Każdy człowiek może, jeśli tylko go na to mentalnie stać, akceptować ludzi innych. Akceptacja, a co najmniej tolerancja, należy się każdemu, o ile nie krzywdzi innych. W bliskim otoczeniu mam osoby tolerancyjne, a sympatyzujące z różnymi partiami. Tolerancja wynika w dużej mierze z chęci dobrego nastawienia do ludzi i z zaufania.

Możesz przytoczyć jakiś gest tolerancji z prawej strony, który Ciebie zaskoczył?

Kiedy byłam posłanką, moja społeczna asystentka Ania była (i nadal jest) zwolenniczką Prawa i Sprawiedliwości. Nie przeszkadza nam to we współpracy.

Teraz popularne jest pojęcie symetryzmu — że racje są po jednej i po drugiej stronie. Ja zauważam wiele spraw, które powinny łączyć prawicę z lewicą, konserwatystów z liberałami. Niemniej jednak rzeczywistości jest znacznie bardziej skomplikowana, niż można dostrzec w atmosferze wojny i walki. Symetryzm sugeruje bowiem, że polityczne sympatie należy rozkładać proporcjonalnie po obu stronach. Ja się z tym nie zgadzam. Czasem tylko jedna poważna skaza programu wyklucza poparcie dla całej tej partii. Dla przykładu, w moim przekonaniu fatalne byłoby popieranie autorytarnej i nacjonalistyczno-ksenofobicznej postawy PiS, albo prokorporacyjnego modelu globalizacji rynkowej PO i Nowoczesnej.

Dlatego mówię o konieczności stworzenia wizji V Rzeczypospolitej Polskiej i lepszego świata. Wizji, która będzie w stanie „porwać” większość ludzi.

Czy zalegalizowanie związków partnerskich lub uproszczenie procedur związanych z korektą płci nie stanowią zagrożenia dla polskich wartości?

Rozumiem, że to nie godzi się z konserwatywną ideologią, ale przecież można na ten temat dyskutować. Rozumiem też, że termin „polskie wartości” jest pojęciem zawłaszczonym i definiowanym przez jedną z politycznych opcji. Moje wartości, jak i te ogromnej liczby ludzi, jakich znam (podkreślam także Polaków) nie są sprzeczne z legalizacją związków jednopłciowych, ani korektą płci. Stereotypem stało się myślenie, że lewicowcy chcą wprowadzić wyimaginowaną kulturę, której prawica nie chce. Osoby homoseksualne, czy transpłciowe żyją w Polsce. Statystyki mówią, że 1,7 miliona osób w Polsce deklaruje się jako osoby LGBT i można się domyślać, że dużo więcej nie chce się ujawnić. Takie osoby żyły i żyją zawsze w każdej kulturze, na całym świecie. Taka różnorodność to absolutnie naturalna rzecz.

Prawdziwa demokracja to nie dyktatura większości, która z zasady dyskryminuje mniejszości. Powinniśmy myśleć o demokracji, która bierze pod uwagę dbanie o społeczeństwo jako całość. Płciowość, czy orientacja seksualna nie są wolnym wyborem każdego człowieka. Warto sobie zadać pytanie, jeśli się z tym nie godzę, to dlaczego. Czy taka wersja demokracji jest dla mnie zagrożeniem?

Jak przebiegała Twoja kariera polityczna?

Zawsze byłam lewicową aktywistką. W 2011 roku należałam do pozarządowych organizacji LGBT. Poznałam wtedy Janusza Palikota, który zorganizował spotkanie z tymi ruchami. Po utworzeniu partii Twój Ruch zaproponował mi start w wyborach. Początkowo nie byłam przekonana, ale obiecał mi, że sprawy osób transpłciowych będą uwzględnione w programie partii. Ostatecznie uznałam, że będzie to okazja do wielu wystąpień i sposobność do realizacji mojej misji szerzenia świadomości o osobach transpłciowych. I rzeczywiście, miałam okazję przeprowadzić w parlamencie pełen proces legislacji ustawy o uzgodnieniu płci. Niestety zawetował ją prezydent Andrzej Duda.

Z ruchem Palikota rozstałam się w trakcie kadencji parlamentarnej. Okazało się, że mój lewicowy światopogląd zderza się z poglądami społecznymi Janusza, a chęć pozostania w polityce nie jest wystarczająca. Dlatego zdecydowałam się przenieść do pozaparlamentarnej partii Zieloni. Uczestniczyłam w procesie powstawania partii Razem, która w znacznej mierze wyłoniła się z ruchu Zielonych.

Jestem do dziś przekonana, że partia Razem jest najbliższa moim poglądom i sympatyzuję z nimi. Niestety nie przyjęli mnie do Razem, mimo że złożyłam taki akces. Myślę, że powodem było to, że Razem budowało swoją tożsamość w oparciu o ludzi mało znanych politycznie i nie chcieli łamać tej zasady. W trakcie formowania się list kandydatów do parlamentu, przed wyborami w 2015 roku, byłam jeszcze w partii Zieloni. Optowałam wtedy za utworzeniem wspólnej listy Zielonych i Razem. Zieloni zdecydowali wtedy jednak stworzyć wspólną listę z Ruchem Palikota i SLD pod nazwą Zjednoczona Lewica. Uznałam wtedy, że powinnam odejść z partii Zieloni i że nie będę kandydowała w tych wyborach. Popierałam partię Razem.

Czym zajmujesz się teraz?

W trakcie pracy w parlamencie prowadziłam komisję, którą nazwaliśmy Społeczeństwo FAIR. Debatowaliśmy o problemach Polski, zapraszaliśmy gości, rozmawialiśmy o przyszłości Polski. Po wyjściu z parlamentu założyliśmy stowarzyszenie Społeczeństwo FAIR, by kontynuować pracę i wspólnie podejmujemy się sformułowania wizji Piątej Rzeczypospolitej. Teraz jako stowarzyszenie tworzymy think tank, który buduje program dla progresywnych, wrażliwych społecznie ruchów politycznych i partii. Współpracujemy blisko z Inicjatywą Polska.

Jaki jest cel tego stowarzyszenia?

Celem jest szerszy udział w debacie społecznej, praca nad rozwiązaniami, które byłyby atrakcyjne dla Polaków.

Chcecie wpłynąć na program partii Razem, czy partii Zieloni?

Wpływów nie można zadeklarować, ale mamy nadzieję, że zechcą skorzystać z naszego dorobku merytorycznego.

Nadal przyjaźnisz się z Robertem Biedroniem?

Tak, jesteśmy przyjaciółmi.

Będzie startował w wyborach prezydenckich?

Mam taką nadzieję. Uważam, że powinien i tak mu doradzam.

A słucha się Ciebie?

On się nikogo nie słucha. Jest wrażliwy na postulaty szerokiej opinii publicznej i stara się być w zgodzie ze swoimi postępowymi ideałami. Mam nadzieję, że moje dobre argumenty do niego docierają. W końcu to bardzo inteligentna osoba.

Skoro rozmawiamy o przyjaźniach, to nie omieszkam zapytać, czy miałaś przyjemność wypić herbatkę z prof. Krystyną Pawłowicz?

Niestety nie, ale próbowałam.

Kiedyś w podwarszawskim klubie wypowiedziała się obraźliwie na mój temat. Obiło się to szerokim echem w mediach. W ciągu dwóch tygodni zorganizowałam spotkanie z obywatelami tego miasta. Zaprosiłam na to spotkanie panią Krystynę Pawłowicz po to, by ludziom, z którymi się spotkała, wytłumaczyć jak niemądra i niegrzeczna była jej wypowiedź. Niestety pani Pawłowicz nie zjawiła się na spotkaniu. Niemniej jednak na moje spotkanie przyszło wiele osób w różnym wieku. Osób, które pojawiły się wcześniej na spotkaniu z Panią Pawłowicz. Na wstępie poprosiłam, żeby zgłosili się ci, którzy podzielają argumenty pani Pawłowicz. Zgłosił się młody człowiek, otworzyliśmy dialog. Rzecz jasna pojawiła się różnica zdań i poglądów, ale się nie atakowaliśmy. Po spotkaniu dostałam e-maila od tego młodego mężczyzny, który podziękował mi za spotkanie i przyznał, że wiele zrozumiał pomimo różnicy poglądów.