Ameryka Łacińska jeszcze bardziej tęczowa?
Fot. Mídia NINJA, za: flickr.com/photos/midianinja credits CC BY-SA 2.0 Orzeczenie trybunału, które może odmienić los LGBT
Orzeczenie Międzyamerykańskiego Trybunału Praw Człowieka, autonomicznej instytucji sądowej, stawia sprawę jasno: społeczności LGBT w krajach Ameryki Łacińskiej powinno być lepiej, a w rekomendacjach m.in. równość małżeńska i adopcja dzieci. Takiej decyzji nie było jeszcze nigdy w historii.
Międzyamerykański Trybunał Praw Człowieka (IACHR), autonomiczna instytucja sądowa z siedzibą w San José na Kostaryce, wydała historyczne orzeczenie, według którego większość z państw, które ratyfikowały umowę członkowską, będą musiały wprowadzić odpowiednie prawodawstwo w sprawie prawnej regulacji związków par tej samej płci, antydyskryminacyjnych oraz dotyczących osób transpłciowych.
MTPC powstała w 1979 roku i wspólnie z Międzyamerykańską Komisją Praw Człowieka tworzy system ochrony praw człowieka Organizacji Państw Amerykańskich OPA (Organization of American States – OAS), która służy do wspierania i promowania podstawowych praw i wolności w obu Amerykach.
Organizacja Państw Amerykańskich ustanowiła Trybunał dla wdrożenia i interpretacji przepisów Amerykańskiej Konwencji Praw Człowieka. Jego głównymi funkcjami są więc orzecznictwo i doradztwo - trybunał rozpatruje konkretne przypadki łamania praw człowieka oraz wydaje opinie w sprawach interpretacji prawnej w kwestiach podniesionych przez organy OAS lub państwa członkowskie.
W skład sędziowskiego trybunału wchodzą: Roberto de Figueiredo Caldas (Brazylia), Eduardo Ferrer Mac-Gregor Poisot (Meksyk), Eduardo Vio Grossi (Chile), Humberto Antonio Sierra Porto (Kolumbia), Elizabeth Odio Benito (Kostaryka), Eugenio Raúl Zaffaroni (Argentyna) i Patricio Pazmiño Freire (Ekwador).
Siedmiu sędziów zdecydowało jednym orzeczeniem, że kraje, które nie gwarantują praw swoim obywatelom LGBT, muszą zapewnić im kompleksową kampanię prawną wyrównywania szans. W tym prawo do zawierania małżeństw. Wszystko pod szyldem całkowitej równości wobec prawa.
Dotyczy to aż 16 państw i częściowo Meksyku. W Ameryce Południowej tylko cztery kraje gwarantują równość małżeńską: Argentyna, Urugwaj, Kolumbia i Brazylia oraz niektóre stany w Meksyku. W Chile i Urugwaju pary jednopłciowe mogą zawierać związki partnerskie.
Problem jest jednak taki, że w niektórych krajach członkowskich, stosunki seksualne osób tej samej płci są nielegalne - np. na Barbadosie. Łącznie 16 krajów musi ustosunkować się do decyzji IACHR. Najgorzej sprawa ma się na Dominice, Jamajce i Grenadzie, gdzie homoseksualizm jest nielegalny i karany nawet pozbawieniem wolności do 10 lat.
Trybunał orzekł również na korzyść osób transpłciowych: mają mieć zagwarantowane prawo do uzgodnienia płci bez wcześniejszej operacji korekty płci. Co może być problematyczne na Haiti, gdzie transpłciowe osoby są karane za... włóczęgostwo. W tym zakresie prawa nie będą musiały zmieniać: Argentyna, Boliwa, Brazylia, Kolumbia, Kostaryka, Ekwador, Salwador, Gwatemala, Meksyk, Peru i Paragwaj. Niestety w pozostałych państwach wciąż obowiązują transfobiczne przepisy.
Pierwsza do decyzji IACHR odniosła się Kostaryka. Tamtejszy rząd wystosował pytanie do sądu najwyższego o opinię na temat równości małżeńskiej i regulacji prawnej korekty płci osób transpłciowych. W obu tematach ten wypowiedział się pozytywnie - prawo należy zmienić. Ana Helena Chacón, wiceprezydentka, optymistycznie wyraziła się o wyroku IACHR i opinii sądu.
Argentyna - są zarówno małżeństwa jednopłciowe, jak i odpowiednie prawodawstwo dotyczące osób transpłciowych.We wszystkich krajach kontakty seksualne osób tej samej płci są legalne. W Hondurasie od 1899 roku, a w Brazylii - od 1830. Nikaragua i Panama zmieniły odpowiednie przepis prawa dopiero w 2008 roku.
Barbados - seks pomiędzy mężczyznami jest nielegalny i brak praw dla osób transpłciowych.
Boliwia - konstytucyjny zakaz małżeństw par jednopłciowych oraz związków partnerskich; jest to kraj z najwyższym statystycznie liczbą morderstw osób transpłciowych. W 2004 roku rząd chciał wprowadzić "Prawo 801" pozwalajace homoseksualnym parom pobierać się oraz adoptować dzieci, ale na skutek silnego sprzeciwu Kościoła katolickiego prace nad tą ustawą zostały zamrożone. I chociaż finalnie ustawa ta została przyjęta przez boliwijski parlament, ówczesny prezydent kraju, Carlos Mesa Gisbert, odmówił jej podpisania.
Chile - są związki partnerskie na prawach małżenstwa bez prawa do adopcji, która jest przywilejem małżeństw; niedawno przegłosowano prawo pozwalające osobom transpłciowym korektę metrykalną płci bez konieczności operacji. Wciąż czekamy na głosowanie nad projektem ustawy o równości małżeńskiej byłej prezydentki, Michelle Bachelet.
Kolumbia - są zarówno małżeństwa jednopłciowe, jak i odpowiednie prawodawstwo dotyczące osób transpłciowych.
Kostaryka - procedowana jest ustawa dot. równości małżeńskiej, operacja korekty płci nie jest konieczna do formalnej zmiany płci.
Dominika - konstytucyjny zakaz małżeństw osób tej samej płci, osoby transpłciowe nie mają prawa do korekty płci.
Ekwador - są związki partnerskie i szansa na wprowadzenie równości małżeńskiej, jak i odpowiednie prawodawstwo dotyczące osób transpłciowych.
Salwador - brak regulacji prawnej związków osób tej samej płci i niskie poparcie społeczne - mówi się o zaledwie 10%; istnieje odpowiednie prawodawstwo dotyczące osób transpłciowych.
Gwatemala - nie ma regulacji kwestii związków osób tej samej płci; istnieje odpowiednie prawodawstwo dotyczące osób transpłciowych.
Haiti - brak jakichkolwiek regulacji dotyczących osób LGBT, w tym również transpłciowych.
Honduras - konstytucyjny zakaz małżeństw dla osób tej samej płci, osoby transpłciowe nie mają prawa do korekty płci.
Meksyk - małżeństwa jednopłciowe w 12 stanach i stolicy; osoby transpłciowe mogą dokonać korekty płci w dwóch stanach i stolicy.
Nikaragua - brak jakichkolwiek regulacji dotyczących osób LGBT.
Panama - uzgodnienie płci po wcześniejszej korekcie płci. Kwestią małżeństw jednopłciowych zajmuje się sąd najwyższy.
Paragwaj - konstytucyjny zakaz małżeństw dla osób tej samej płci, osoby transpłciowe nie mają prawa do korekty płci.
Peru - nie ma regulacji kwestii związków osób tej samej płci; istnieje odpowiednie prawodawstwo dotyczące osób transpłciowych.
Surinam - brak jakichkolwiek regulacji dotyczących osób LGBT. W afro-surinamskiej społeczności kraju jest praktykowana szczególna forma homoseksualizmu kobiecego - kobiety zwane "mati" lub "matisma" utrzymują seksualne związki z innymi kobietami, często jednocześnie będąc w związku z mężczyzną, z którym mają dzieci. Najczęściej ich homoseksualna partnerka jest starsza i w zamian za bezwarunkowe poświęcenie się jej oferuje życiowe rady, uwagę i podarunki.
Urugwaj - równość małżeńska wprowadzona 2013 roku. Istnieje odpowiednie prawodawstwo dotyczące osób transpłciowych od 2009 roku.
Dla ciekawych i dociekliwych, mieszkańcy obu Ameryk skonfrontowali się z homofobią i transfobią dopiero w momencie, gdy przywieźli je ze sobą Europejczycy. Rdzenni amerykanie mieli płynną płciowość. Sami popatrzcie:
(ar)
Poniedziałek, 17.09.2018 Prezydent Kuby popiera równość małżeńską 
Poniedziałek, 23.07.2018 Nowa konstytucja Kuby zmienia definicję małżeństwa 
Czwartek, 29.03.2018 Polityk czuje się stygmatyzowany przez... LGBT 
Wtorek, 23.01.2018 Panama z równością małżeńską? 
Środa, 09.09.2015 Coraz większa presja UE na kraje bez związków i małżeństw? 
Trzymam kciuki
Ale odniosę się do końcówki artykułu, bo razi mnie zaklamywanie historii.
Pierwsza rzecz - filmik przedstawia tzw. Two-spirits, czyli trzecia/plynna płeć w kulturach Ameryki Północnej. Ludzie ci mieli ogromne znaczenie rytualne, itp. Ale jak napisałem - dotyczy to Ameryki Północnej, podbitej w większości przez Anglików i Francuzów, która nijak nie zalicza się do Ameryki Łacińskiej.
Po drugie - generalizacja rdzennych Amerykanów to jakaś pomyłka. Mówienie o tym, że homofobia nie istniała w Amerykach przed Europejczykami to czyste kłamstwo. Nie jestem specjalistą w dziedzinie seksualności przedhiszpanskich społeczeństw Ameryk ale mimo wszystko wiem, ze napisaliscie nieprawdę. Doskonałym przykładem są tzw Aztekowie. Zarówno władze w Tenochtitnal, Jak i Texcoco (które stanowiły trzon "Imperium") karaly stosunki homo (tak męskie, jak i kobiece) śmiercią. Hiszpańscy konkwistadorzy i misjonarze celowo zaklamywali rzeczywistość, by usprawiedliwić siłowe podbój i chrystianizacje (w źródłach mowa nie tylko o "powszechnej sodomii" ale też o składaniu tysięcy ludzi w ofierze czy powszechnym kanibalizmie - wszystkie te elementy były celowo wyolbrzymiane przez Hiszpanów). Pewnym za to jest, że homoseksualizm był akceptowany przez Majów, Zapotekow czy Toltekow (których już nie było w czasie konkwisty). Już tu widać rozbieżność w stosunku do lgbt i to na przykładzie samego terenu obecnego Meksyku. Owszem w różnych kulturach istniał rytualny homoseksualizm jednak nijak nie można tu mówić o akceptacji lgbt. Kapłan mógł ceremonialnie uprawiać seks homo, jednak na codzien groziła za to śmierć. Nie jestem pewien ale chyba w inkaskich już Andach homoseksualizm również był karany. Na pewno przed inkami (np. W kulturze Moche) seks homoseksualny był akceptowany, później chyba to się zmieniło. Nawet w społecznościach północnoamerykańskich nie bylo/jest tak kolorowo jakbyśmy chcieli - istnienie two-spirits, którzy - jak wspomniałem - mieli znaczenie religijne, nie sankcjonowalo związków jednopłciowych.
Wiem, że pięknie byłoby, gdyby przedhiszpanskie Ameryki charakteryzowały się powszechną tolerancja i gdyby homofobia była jedynie domeną kościołów chrześcijańskich ale niestety nie jest to (przynajmniej po części) prawda (co oczywiście nie zmienia faktu, iż chrystianizacja i konkwista przyniosły tylko zło, również i pogorszenie sytuacji lgbt, w szczególności na ziemiach Majów czy Zapotekow)
Dzięki za komentarz! Chodziło bardziej o w ogóle zainteresowanie czytelników i czytelniczek bardziej tym, jak ciekawa jest kultura po drugiej stronie oceanu. Natomiast bardzo chętnie widzielibyśmy dłuższy tekst opisujący to, o czym wspominasz u nas! Zapraszamy!
Szkoda tylko, że na całym świecie są rządy trzęsące portkami przed tym, co powiedzą stare pryki w sutannach.
Ale odniosę się do końcówki artykułu, bo razi mnie zaklamywanie historii.
Pierwsza rzecz - filmik przedstawia tzw. Two-spirits, czyli trzecia/plynna płeć w kulturach Ameryki Północnej. Ludzie ci mieli ogromne znaczenie rytualne, itp. Ale jak napisałem - dotyczy to Ameryki Północnej, podbitej w większości przez Anglików i Francuzów, która nijak nie zalicza się do Ameryki Łacińskiej.
Po drugie - generalizacja rdzennych Amerykanów to jakaś pomyłka. Mówienie o tym, że homofobia nie istniała w Amerykach przed Europejczykami to czyste kłamstwo. Nie jestem specjalistą w dziedzinie seksualności przedhiszpanskich społeczeństw Ameryk ale mimo wszystko wiem, ze napisaliscie nieprawdę. Doskonałym przykładem są tzw Aztekowie. Zarówno władze w Tenochtitnal, Jak i Texcoco (które stanowiły trzon "Imperium") karaly stosunki homo (tak męskie, jak i kobiece) śmiercią. Hiszpańscy konkwistadorzy i misjonarze celowo zaklamywali rzeczywistość, by usprawiedliwić siłowe podbój i chrystianizacje (w źródłach mowa nie tylko o "powszechnej sodomii" ale też o składaniu tysięcy ludzi w ofierze czy powszechnym kanibalizmie - wszystkie te elementy były celowo wyolbrzymiane przez Hiszpanów). Pewnym za to jest, że homoseksualizm był akceptowany przez Majów, Zapotekow czy Toltekow (których już nie było w czasie konkwisty). Już tu widać rozbieżność w stosunku do lgbt i to na przykładzie samego terenu obecnego Meksyku. Owszem w różnych kulturach istniał rytualny homoseksualizm jednak nijak nie można tu mówić o akceptacji lgbt. Kapłan mógł ceremonialnie uprawiać seks homo, jednak na codzien groziła za to śmierć. Nie jestem pewien ale chyba w inkaskich już Andach homoseksualizm również był karany. Na pewno przed inkami (np. W kulturze Moche) seks homoseksualny był akceptowany, później chyba to się zmieniło. Nawet w społecznościach północnoamerykańskich nie bylo/jest tak kolorowo jakbyśmy chcieli - istnienie two-spirits, którzy - jak wspomniałem - mieli znaczenie religijne, nie sankcjonowalo związków jednopłciowych.
Wiem, że pięknie byłoby, gdyby przedhiszpanskie Ameryki charakteryzowały się powszechną tolerancja i gdyby homofobia była jedynie domeną kościołów chrześcijańskich ale niestety nie jest to (przynajmniej po części) prawda (co oczywiście nie zmienia faktu, iż chrystianizacja i konkwista przyniosły tylko zło, również i pogorszenie sytuacji lgbt, w szczególności na ziemiach Majów czy Zapotekow)