LGBT a biznes

LGBT się opłaca! Nie mam na myśli wyświechtanych marketingowych frazesów o "double income - no kids" - opłaca się różnorodność! Wiedzą o tym pracodawcy i właśnie z tego powodu Deutsche Bank posiada sformalizowaną grupę pracowników LGBT a Commerzbank organizuje warsztaty wychodzenia z ukrycia dla homoseksualnych pracowników.

Gdy dowiedziałem się o powstaniu LGBT Business Forum pomyślałem sobie, że to świetny pomysł, bo różnorodność w biznesie sprawdzi się z pewnością także w Polsce. Wiem, że niektórzy pracodawcy wykazują spore zainteresowanie otwarciem się na pracowników LGBT. Przeglądając profil fundacji na Facebooku pojawiły się jednak poważne wątpliwości. Jednym z pierwszych postów był kolaż z logotypów międzynarodowych korporacji wraz z informacją, że to firmy LGBT friendly (czyli na pewno bardzo fajne i modne). Wśród nich Nike, Walt Disney, Star Bucks oraz GAP, czyli przedsiębiorstwa, które "zasłynęły" z nieco innej definicji różnorodności w miejscu pracy. To korporacje zatrudniające z jednej strony gwiazdy sportu i show-biznesu do wszechobecnych kampanii reklamowych a z drugiej zlecających produkcję swoich wyrobów w fabrykach wzorujących się w zarządzaniu zasobami ludzkimi na niewolniczych plantacjach bawełny. Chyba nie tylko ja widzę tu potężny zgrzyt? Nie wyczuwam złej woli osoby zajmującej się facebookowym profilem fundacji, ale przeraża mnie bezrefleksyjność tego wpisu i martwi brak reakcji na krytyczne głosy (obrazek "zdobi" niestety po dziś dzień fanpage LGBT Business Forum).

To tyle o moich wątpliwościach. Biorąc pod uwagę, że wśród grona fundatorów znalazły się m. in. Anna Grodzka i Lalka Podobińska jestem pewien, że celem fundacji nie jest praca PR-owa dla międzynarodowych korporacji i celebrowanie logotypów lecz promowanie różnorodności w biznesie. Cieszę się z takiej inicjatywy. Wkrótce chcemy na łamach IS przybliżyć Wam ten temat. Poruszymy go także w rozmowie z Anną Grodzką.

Praca jest nieodłączną częścią naszego życia, spędzamy w niej przynajmniej 1/3 naszego życia i dlatego jest tak ważna, tak samo nieodłączną częścią naszego życia jest nasza seksualność i nasza tożsamość płciowa. Są to rzeczy nierozerwalne jeśli chodzi o tożsamość: to kim jesteśmy zawodowo, jak się realizujemy zawodowo i to kim jesteśmy jeżeli chodzi o naszą tożsamość seksualną. Każdy człowiek ma prawo pracować w takim środowisku, w takim otoczeniu, żeby nie był dyskryminowany i żeby móc się realizować zawodowo bez żadnych obaw. Są na szczęście takie firmy, które w swoich wartościach biznesowych znajdują miejsce na prawa człowieka i nie jest to tylko zwykły PR, czy nawet CSR. Polska i Singapur zostały wybrane przez Google jako kraje, gdzie prawa ludzi LGBT będą przez firmę czynnie wspierane. Moim zdaniem Google rozumie to, że w momencie kiedy prawa gejów i lesbijek są respektowane, kiedy atmosfera dla gejów, lesbijek, ludzi biseksualnych i transpłciowych jest przychylna to wszystkim się lepiej żyje, a jak się lepiej żyje to lepiej też robi się biznes. Jakość życia przekłada się na prowadzenie biznesu. To wszystko się ze sobą zazębia.

Jeśli chodzi o ryzyko zawłaszczana, czy próby wpływania na aktywistów to w ogóle nie widzę takiego zagrożenia. Myślę, że włączanie się biznesu w działalność na rzecz praw osób LGBT jest kolejnym etapem walki o prawdziwą równość. Uważam, że organizacje takie jak nasza i poszczególne firmy mogą łączyć siły, oczywiście unikając zagrożenia w postaci uzależnienia finansowego od jednej firmy, czy wpływania tej firmy na fundację, można takie partnerstwo wspólnie rozwijać. Po to rozmawiamy z różnymi firmami, z różnych branż, żeby mieć różne firmy w swojej platformie, w ramach której będziemy współpracować.

Co do kwestii łamania praw człowieka na świecie przy równoczesnym prezentowaniu się jako firma przyjazna społeczności LGBT, osobiście uważam że w świecie zachodu mamy z tym problem. Bardzo łatwo przymykamy oczy w podążaniu za coraz tańszymi produktami, nie przyjmujemy do wiadomości, że wyprodukowanie butów za 20 euro musi powodować, że ktoś zarobił szyjąc te buty 1 euro, albo i jeszcze mniej. Często nie zadajemy sobie w ogóle takich pytań. Oczywiście jako geje i lesbijki doceniamy to, że firma jest LGBT friendly, że angażuje się, organizuje szkolenia dla pracowników, ale musimy patrzeć szerzej. Jeżeli jakaś firma łamie prawa człowieka, firma odzieżowa zatrudnia małe dzieci, które szyją w Bangladeszu ubrania, które potem są reklamowane jako ubrania dla ludzi LGBT, to jest to godne potępienia, pomimo ich starań. My jako klienci mamy wybór. Wywołując presję na te firmy i pokazując, że te działania się nam nie podobają, możemy ową firmę zmusić do zmiany tych warunków.

Od współpracy z korporacjami nie ma sensu uciekać, poza źródłem finansowania mogą być również skutecznym kanałem komunikacji z całym społeczeństwem. Należy jednak trzymać się klarownych zasad współpracy. Jeżeli korporacja przychodzi do medium LGBTQ i mówi, że chce zamieścić reklamę – to efektem powinna być reklama produktu lub brandu („świetny sweter za pół ceny”, „koszulki z bawełny fair-trade”) nie zaś przekaz z nadinterpretacją („wspieramy środowiska LGBTQ”). Jeżeli korporacja chce wspierać środowiska LGBTQ, to niech to rzeczywiście zrobi na niwie publicznej. Nawet niskokosztowo. Na przykład niech zorganizuje konferencję prasową lub roześle do wszystkich mediów specjalną informację prasową, że jej pracownicy należący do środowiska LGBTQ mogą korzystać z wszystkich przywilejów przewidzianych dla osób heteroseksualnych: ich partnerzy mogą uczestniczyć w spotkaniach integracyjnych, otrzymują dofinansowanie „wczasów pod gruszą” (to naprawdę jeszcze funkcjonuje!) także na partnera itp. Mocnym sygnałem jest również wystawianie własnych platform lub grup na paradach i demonstracjach równościowych („u nas wszyscy pracownicy są równi”). Jeżeli korporacja to zrobi – można emitować jej przekaz reklamowy o wspieraniu środowisk LGBTQ. We współpracy z nimi głównym niebezpieczeństwem jest realna możliwość rozdzielenia komunikacji marketingowej skierowanej do nas i – oddzielona grubym, wysokim murem – do reszty społeczeństwa. Na to nie powinniśmy się godzić. Niech logotyp korporacji trafia w zamian za realną pomoc na ulotki poradni psychologicznej czy akcji anty-HIV. „Realną” to kluczowe słowo w poprzednim zdaniu.

Odrębnym tematem jest wspieranie przez nas wszystkich małych firm przyjaznych LGBTQ (lub nawet prowadzonych przez gejów i lesbijki). One naprawdę w dużej części zależą od naszych portfeli. Dlatego z ogromną sympatią przyglądam się inicjatywie łódzkiej Fabryki Równości polegającej na zebraniu w ramach Queercard małych przedsiębiorstw (głównie usługowych) i promowaniu ich działalności. Osobiście na pewno zrobię wszystko, aby skorzystać z usług wymienionego na liście zakładu fryzjerskiego na Retkini, choć jest to od mojego mieszkania daleko a dojazd jest niewygodny. Zamarznę, przemarznę, ale dotrę!

Jak wskazały badania przeprowadzane przez antropologów i socjologów na całym świecie (m.in. Naomi Klein „No Logo”, Saskii Sassen „Globalizacja”, Klausa Wernera i Hansa Weissa „Czarna lista firm”) korporacje, których logo puszy się na powyższym zestawieniu, prawie bez wyjątku łamią prawa człowieka i prawa pracownicze. Część z nich (np. Coca-Cola w Kolumbii) posunęła się do porwań i morderstw związkowców, aby „uelastycznić prawo pracy” w swoich zakładach. Ponieważ korporacje są podmiotami doskonale wykorzystującymi wszelkie możliwości i luki rynku by generować większe profity, aby ukryć plamy wizerunkowe (których nie wymażą, gdyż zagwarantowanie godnych warunków pracy kosztowałoby zbyt wiele) postawiły na modne dziś trendy: ekologię i prawa mniejszości (w tym grup LGBT). Komórki CSR (Corporate Social Responsibility) tzw. społecznej odpowiedzialności biznesu, przeważnie ulokowane w działach PR (Public Relations), wysyłają w przestrzeń medialną komunikaty „jesteśmy przyjaźni ekologii i społeczności LGBT”. Redukcja swojego szkodliwego wpływu na środowisko oraz na społeczności krajów globalnego południa kosztowałyby znacznie więcej. Samo poparcie – niewiele.

Ogromne zatrucie wylewające się z zakładów produkcyjnych tych firm w żaden sposób nie jest rekompensowane przez akcje ekologiczne dla dzieci globalnej północy, czy inne pozorne programy, których koszt nie obejmuje nawet promila dochodów tych podmiotów. Z uwagi jednak na czarny wizerunek muszą one podejmować próby jego wyzłocenia, a do tego również sprzedać swoje produkty społeczności LGBT właśnie. Badania przeprowadzane w USA wskazały, że geje (szczególnie bezdzietni) są doskonałymi konsumentami, także produktów luksusowych. Często wpisują się oni w neoliberalne ramy, nie łącząc opresji wobec osób LGBT z opresją kapitalistycznego systemu. Stają się indywidualnymi, autonomicznymi, materialistycznymi jednostkami, bezrefleksyjnie nabywającymi kolejne dobra. Tym samym zawodzą założenia podwójnego ruchu Karla Polanyiego („Wielka transformacja”), nie wpisując się w ramy świadomej oddolnej opozycji wobec niszczącego systemu.

Na koniec chciałam tylko podsumować – brak świadomości nie zwalnia z odpowiedzialności. Dlatego warto wspierać sprawiedliwy handel oraz lokalną żywność i produkty (redukcja food miles), wspierać wymianę barterową i hojność, w ten sposób przyczyniając się do powstania równiejszego świata dla wszystkich ludzi (i innych gatunków), w którym nie wszystko jest uprzedmiotowione (i nie wszystko da się kupić).