Parada w Tel Awiwie

Mówi się, że populacja gejów w Białym Mieście to od 15 do 30%. Aktywiści, których spotkałem podczas wyjazdu organizowanego przez izraelskie Ministerstwo Turystyki, optuje jednak za liczbą gdzieś po środku. „Pamiętajcie, Tel Awiw to miasto bańka, do którego przyjeżdżają geje, lesbijki, biseksualiści, osoby transpłciowe z całego kraju, bo tu mogą czuć się swobodnie, stąd są te liczby” – mówili. Skoro więc to suche dane i statystyki, przyjmiemy więc pierwszą liczbę – która i tak jest bardzo wysoka, jak na miasto dużo mniejsze niż Kraków.

Miasto utkane z tęczowych flag, plakatów z roznegliżowanymi facetami, parami trzymającymi się za ręce, tulącymi się i całującymi to codzienność Tel Awiwu. Tam nie ma przerwy od miłości i równości. W takim mieście wszystko staje się łatwiejsze. Dwa tygodnie przed Paradą – wszystko zaczęło stawać się jeszcze bardziej kolorowe niż zwykle.

Tel Awiw-Jafa to miejsce, gdzie społeczność LGBT może czuć się bezpiecznie. To tu jest ich oaza czy – jak niektórzy je nazywają – mekka. Miasto przeszło niesamowitą przemianę. Burmistrz, Ron Chuldaj z zaciekłego homofoba stał się promotorem nowej polityki zmiany. I nagle stało się ono główną destynacją gejów z Europy, ale nie tylko - w 2011 roku zajęło pierwsze miejsce właśnie w rankingu na tęczowe kierunki podróży. Rocznie blisko milion dolarów przeznacza się na kwestie związane ze społecznością LGBT – dla organizacji non profit i trzeciego sektora. 

W 1997 roku odbyła się pierwsza parada równości w Tel Awiwie. 10 lat później uroczyście otwarto centrum społeczności LGBT – pierwsze takie miejsce w Izraelu, dedykowane całkowicie mniejszościom seksualnym. Od paru lat parada finansowana jest w całości z budżetu miasta. Prawda jest taka, jak dowiedziałem się od przewodnika, że pierwsza parada odbyła się w 1979 roku – był to protest polityczny, jednak feta i impreza, jak ta, o której dzisiaj piszę, odbyła się po raz pierwszy jako „Tel Aviv Love Parade” właśnie pod koniec lat 90. Zaczęło się więc od wieców politycznych, od działań mających na celu zmianę w prawie– teraz już nie jest to miejsce na manifestowanie postulatów politycznych. Od 2011 roku do parady dołączają się wielkie koncerny – Microsoft i Google. W tegorocznej - swoją platformę miał m.in. Jägermeister.

Pierwsze marsze w Izraelu pojawiły się w 1974 roku, rok później – pierwsza organizacja LGBT. To był świeży temat dla ledwie trzydziestoletniego państwa. Rząd borykał się z większymi problemami – umocnienie gospodarcze i polityczne w regionie, walka z sąsiadami, agresja ze strony państw muzułmańskich, od 1967 roku problem z Palestyńczykami, inwestycje i utrzymanie armii na jak najwyższym poziomie oraz ochrona granic.

W 2009 roku, z okazji setnej rocznicy powstania nowego Tel Awiwu, Gal Uchovsky, tamtejszy celebryta, dziennikarz i producent, udzielił ślubu pięciu parom jednopłciowym. „Śluby stulecia” stały się symbolem.

"Let it B" - hasło tegorocznej parady w Tel Awiwie.

Tegoroczny marsz odbył się w piątek – wzięło w nim udział ponad 200 tysięcy ludzi i był finałem całotygodniowego programu przygotowanego przez organizacje LGBT i miasto. To ważne, że tydzień „Pride” to efekt bliskiej współpracy urzędu i organizacji. Tegoroczna parada została poświęcona osobom biseksualnym (czy, jak twierdzą niektóre aktywistki, multiseksualnym), a hasłem było „Let it B”. Organizatorzy chcą więcej różnorodności. „Skoro z gejami się udało – z biseksualistami też się uda” – usłyszałem od aktywistów z "Gay Task Force".

Nie obyło się bez rodzimych gwiazd. Był koncert Arisy i IMRI’ego. Była kultowa już impreza z cyklu „Papa Party” z Eliadem Cohenem, były pokazy drag queen, podczas których można było się przebadać na obecność wirusa HIV i zaopatrzyć w darmowe prezerwatywy. Była dmuchana zjeżdżalnia na gejowskiej plaży Hilton Beach, ufundowana przez ambasadę brytyjską, gdzie doświadczyć można było absolutnej bezpośredniości – dosiąść może się do Ciebie ktoś obcy i bez pardonu zaproponować... seks. To standard. Jak uczuliło nas wiele osób – to mentalność, to nic złego. 

Większość wydarzeń działa się w Gan Meir Park, w którym odbywały się pikiety już w latach 60., a teraz – jest to oficjalne centrum życia LGBT w Tel Awiwie. Podobnie jak dwie główne ulice – Allenby i Rothschild, gdzie jest mnóstwo kafejek i kawiarenek, deptak i mnóstwo ludzi, z którymi możesz porozmawiać, zapytać o drogę albo po prostu o seks.

Finał? Kilka platform z logiem sponsorów, tłumy, pośród nich – wojskowi, całe rodziny, osoby starsze, rodziny hetero, geje i lesbijki, osoby transpłciowe i drag queeny. Słowem, wszyscy. Feta. Jak uczulali nas lokalni aktywiści, parada jest zabawą i imprezą na ulicach miasta, ale wciąż ma w sobie pierwiastek protestu. W Izraelu pary jednopłciowe nie mogą zawierać małżeństw czy związków partnerskich. Jednak mogą adoptować dzieci, a jeśli wezmą ślub w kraju, w którym jest to legalne, zyskują takie same prawa jak związki różnopłciowe, a jeśli jeden z partnerów jest obcokrajowcem – zdobywa obywatelstwo izraelskie.

Po Paradzie zrobiłem mały research – co się pisało, o czym się mówiło… Był pinkwashing, że Izrael stara się zatuszować swoją politykę względem Palestyńczyków, działaniami gay-friendly, że społeczność LGBT stała się zbawienna dla Izraela, bo pokazuje jego bardziej ludzką twarz, a jednocześnie zapomina się o równości prawnej. Ale były też i zarzuty o promowanie zjawiska body shamingu. O co chodzi? O jeden konkretny ideał ciała mężczyzny – dobrze zbudowany, wytrenowany biceps i triceps, sześciopak, ogromna klata itd. I faktycznie, 90% obecnych tam facetów tak właśnie wyglądała, ale nie spotkałem się z sytuacją, żeby osoba o innej figurze, czy sylwetce została obrażona, źle potraktowana i wyproszona. Krytyka z dystansu jest łatwa, ale czasem bezzasadna.

Parada w Tel Awiwie to oczywiście jest uczta pięknych ciał. Wszędzie faceci bez koszulek, czasem tylko w skąpych kąpielówkach, tańczący, całujący się i ocierający się o siebie. Ale – jak to już napisałem – to święto, celebracja i dobra zabawa. To moment, w którym każdy się zapomina, stara się poczuć klimat świata, którego pragniemy. Poza tym, nie łudźmy się, trzyletnia obowiązkowa służba wojskowa robi swoje – ciało i duch się hartują, a my mamy na co popatrzeć i na kim zawiesić oko.

Tel Awiw to z założenia miasto sekularne. Symbol powrotu do ziemi obiecanej i nowego początku. Tu jest centrum biznesowe i kulturalne Izraela – ulice pełne knajpek i kawiarenek, sklepów i concept store'ów. Nowy świat wśród starego porządku. Jedyne takie miasto – serce Izraela. Biorąc pod uwagę, że miasto zakładało 66 rodzin, które przybyły tam w 1909 roku – wynik jest zaskakujący. Idea nowoczesnego miasta, w którym wszystko jest możliwe, okazała się sukcesem, którego beneficjentami jesteśmy m.in. my – społeczność LGBT, będąca jednocześnie kapitałem i siłą budowy nowego, mocnego i nowoczesnego społeczeństwa.

Jerozolima nie potrzebowała reklamy, tu zawsze byli turyści, tu zawsze pojawiał się nowy kapitał… Ale Tel Awiw nie miał tylu zabytków, nie jest wypełniony symboliką trzech wiar. Więc burmistrz miasta wpadł na pomysł różowego marketingu – skoro miasto stało się domem dla alternatywy i awangardy, skoro jest pełne młodych ludzi, to różowy marketing wydał się szansą na poprawę budżetu miejskiego, a także rozwój miasta. Było to wykorzystanie potencjału miasta i jego mieszkańców. Było i jest to jedno z bardziej progresywnych miast w całym kraju. Ekonomia dała szansę na rozwój. Różowa turystyka ratowała miasto. Teraz – to miasto sponsoruje paradę w 100%. A LGBT stało się nośnikiem zmiany.

Parada w Tel Awiwie to symbol demokracji w regionie, gdzie o nią trudno. To feta na jej rzecz. To dobra zabawa. Media donoszą, że Mosad udaremnił atak terrorystyczny, ale bezpieczeństwo zagwarantowane przez wojsko i służby policyjne było pewne – ani przez chwilę nie poczułem się zagrożony. I może o to chodzi, żeby zamiast puszyć się i wygłaszać manifesty, wystarczy pokazać ludziom, że społeczność LGBT to coś więcej niż tylko postulaty i wykrzykiwanie o niesprawiedliwości, ale to szansa dla społeczeństwa, by spróbować wykorzystać demokrację w 100%, by wśród tych wszystkich trosk, problemów i niepewności, choć przez jeden dzień w roku wyjść razem na ulicę i świętować to, że jesteśmy razem, że bawimy się wspólnie, że nic jest równie ważne, jak wspólnota ponad podziałami. Żeby pokazać jak może być tym, którzy tej zmiany się boją. Bo tym z całą pewnością była – i będzie – Parada w Tel Awiwie.

(ar)