Środa, 05.10.2005, Aktualizacja: Środa, 25.03.2015
Wielcy i niezapomniani: Maria Komornicka
Czyli Piotr Odmieniec Włast
Biografia Marii Komornickiej vel Piotra Odmieńca Własta to jedna z najbardziej tajemniczych, tragicznych i wzruszających historii jakie widziała polska literatura. Nic dziwnego, że Komornicka z twórczyni jeszcze za życia kompletnie zapomnianej, a wręcz pogrzebanej stała się dziś bohaterką wspomnień, książek, sztuk teatralnych i prac naukowych. W 1938 r. Tadeusz Boy-Żeleński przygotowując leksykon "Młoda Polska. Wybór poezji", pisał do Kazimierza Czachowskiego z prośbą o informacje m.in. na temat daty śmierci Marii Komornickiej. Skoro znawca tej miary co Boy ponad dziesięć lat przed śmiercią poetki był przekonany, że ona nie żyje, inni prawdopodobnie nie pamiętali, że kiedykolwiek istniała.
- Krzysztof Tomasik -
Komornicka urodziła się w 25 VII 1876 roku w Grabowie pod Kozienicami. Odebrała staranne, domowe wykształcenie i szybko odkryty został jej talent literacki. Uznana niemal za "cudowne dziecko" już jako 16-latka debiutowała opowiadaniami w "Gazecie Warszawskiej". Dwa lata później wyszedł zbiór "Szkice". Wówczas wyjechała studiować do Cambridge, skąd wróciła po niespełna pół roku. W 1895 r. wspólnie z dużo starszymi i bardziej znamienitymi kolegami: Wacławem Nałkowskim i Cezarym Jellentą wydała "Forpoczty" - manifest, który miał zwiastować nadejście nowego w literaturze. Okres do 1907 r. był dla Komornickiej dość płodny, publikowała zarówno poezję, prozę, jak i cenione artykuły krytyczne w słynnej "Chimerze".
Jan Lorentowicz wspominał ją po latach: "Urody była miernej. Drobna, ubrana skromnie, wywierała wrażenie raczej młodego chłopca, co jeszcze bardziej podkreślały krótkie, po męsku ostrzyżone włosy, dość rzadkie w owch czasach u kobiet." Trudno stwierdzić jakiego okresu życia Komornickiej może dotyczyć ten opis, zachowało się tylko jedno jej zdjęcie na którym włosy ma akurat długie, zebrane z tyłu głowy. Inni współcześni nic nie piszą o "męskim" wyglądzie, więc mało prawdopodobnie by faktycznie różniła się znacznie od ówczesnych kobiet. Jeszcze bardziej zagadkowe niż wygląd było małżeństwo, które Komornicka zawarła z Janem Lemańskim w czerwcu 1898 roku. Ten starszy o 10 lat poeta okazał się osobnikiem z poważnymi problemami psychicznymi, powodowany zazdrością już w czasie podróży poślubnej próbował postrzelić żonę. W roku 1900 ogłoszono oficjalną separację pary. W późniejszej twórczości Lemańskiego coraz wyraźniejsza stawała się obsesyjna niechęć do kobiet. Pod koniec życia pracował jako cenzor filmowy w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Zmarł w 1933 r., niedługo po kolejnej próbie samobójczej.
Nieudane małżeństwo utwierdziło tylko opinię o Komornickiej jako skandalistce i ekcentryczce, ale nie miało znaczącego wpływu na jej tryb życia. Przełomem był dopiero rok 1907, Maria przeistoczyła się wówczas w Piotra Odmieńca Własta. Miało to miejsce w Poznaniu, gdzie zatrzymała się jadąc z matką do Kołobrzegu. Wcześniej kazała sobie wyrwać wszystkie zęby, b... ( Pozostało znaków: 9468 )
Ten artykuł został przeniesiony do archiwum
Możesz uzystkać dostęp do wszystkich archiwalnych newsów i artykułów zostając abonentem usługi Przyjaciel Queer.pl Twoja opłata pomoże nam w utrzymaniu portalu Queer.pl.
Uzyskaj dostęp
Zostań abonentem Przyjaciel Queer.pl by czytać materiały bez bez ograniczeń.
Autor
Krzysztof Tomasik
Stały publicysta Queer.pl, badacz polskiego homoseksualizmu, biografista
Autor książek "Homobiografie" (2008) i "Gejerel" (2012), redaktor zbioru PRL-owskich reportaży "Mulat w pegeerze" (2011). Na Uniwersytecie Krytycznym Krytyki Politycznej w Warszawie prowadzi zajęcia z cyklu "Inna strona polskiego kina", wraz z Mariuszem Kurcem współgospodarz programu "Lepiej późno niż wcale" w radiu Tok Fm.
Powiązane
Środa, 01.06.2022 Rozpoczynamy Miesiąc Dumy: świętujmy go w taki sposób, jaki nam podoba się najbardziej 
Wtorek, 31.05.2022 Z Archiwum Queer: Wspominamy Pierwszą Paradę Równości 
Wtorek, 10.05.2022 Podcast o polskiej historii LGBTQ+: Jest 1996 rok, pierwsze co wpisuję w przeglądarkę, to oczywiście "gej" 
Poniedziałek, 11.04.2022 "Męskie rozkosze" Władysława Warneńczyka - Ruszył cykl "Poczet tęczowych królów i książąt polskich" 
Piątek, 01.04.2022 Transfobiczne pytanie w Milionerach: Który poeta był kobietą? - To niestety nie żart na Prima Aprilis Inne tematy
